Spis treści
Jak rozmawiać z chorym na raka?
Rozmowa z osobą cierpiącą na raka wymaga dużej empatii i delikatności. Ważne jest, aby skupić się na jej uczuciach i potrzebach. Kluczową rolę odgrywa umiejętność słuchania, dlatego warto zadawać pytania otwarte, umożliwiając wyrażenie emocji. Unikaj użycia skomplikowanego żargonu medycznego, co może tylko wprowadzać dodatkowy stres.
Osoby zmagające się z chorobą często borykają się z lękiem i niepewnością, stąd tak niezmiernie ważne jest zapewnienie wsparcia emocjonalnego. Pamiętaj również o szacunku dla prywatności chorego; nie zmuszaj do rozmów na temat choroby, jeśli nie jest na to gotowa. Kluczowe jest, aby dać do zrozumienia, że jesteś obecny i gotów słuchać.
Zrozumienie sytuacji, w jakiej znajduje się chory, może być wspierane poprzez edukację na temat raka oraz psychoonkologii. To zwiększa możliwości efektywnej komunikacji oraz głębszego zrozumienia, co z kolei pozwala tworzonym rozmowom służyć jako wsparcie, a nie dodatkowe obciążenie. Warto pamiętać, że osoby chore pragną, aby ich myśli i emocje były traktowane z pełnym szacunkiem.
Aktywne słuchanie oraz otwartość na dzielenie się uczuciami przyczyniają się do budowania bliskości. Takie działania znacząco poprawiają jakość komunikacji, sprawiając, że chory czuje się akceptowany i wspierany w trudnym okresie.
Co warto powiedzieć osobie chorej na nowotwór?
Osoba zmagająca się z nowotworem, jak każda na świecie, potrzebuje przede wszystkim wsparcia emocjonalnego. Kluczowe jest, aby miała świadomość, że w trudnych momentach nie jest sama. Rozpoczęcie rozmowy od dzielenia się swoimi uczuciami i obawami może stworzyć fundament zaufania. Proste, ale znaczące słowa, takie jak:
- „Jestem tutaj dla ciebie”,
- „Możesz mi opowiedzieć o wszystkim”,
- „Jak możemy realnie pomóc?”.
sprawiają, że chory czuje się akceptowany i rozumiany. Warto unikać składania obietnic, które mogą pozostać niewykonane. Prawdziwe wsparcie powinno być dostępne non stop, a nie tylko w momentach kryzysowych. Ważne jest, aby informować chorego, że zależy nam na jego dobrym samopoczuciu. Szczerość w takiej komunikacji ma ogromne znaczenie dla jego stanu psychicznego. Podczas rozmowy warto pamiętać o emocjach, które mogą się pojawiać; ich wyrażanie przyczynia się do pogłębiania relacji. Spróbuj zrozumieć sytuację, w jakiej znajduje się chory, co tylko wzmocni wasz kontakt.
W obliczu lęków, które często towarzyszą osobom chorym, niezwykle istotne jest stworzenie przestrzeni do otwartej i empatycznej komunikacji. Zachęcanie do szczerości oraz aktywne słuchanie są niezbędnymi składnikami tej interakcji. Kiedy chory czuje, że go wysłuchujesz, staje się bardziej skłonny do dzielenia się swoimi myślami i uczuciami. Empatia i zrozumienie jego sytuacji to kluczowe składniki, które mogą stać się źródłem siły i wsparcia w trudnych chwilach.
Jakie słowa otuchy mogą pomóc osobie cierpiącej na raka?

Słowa otuchy mają ogromne znaczenie dla osób zmagających się z rakiem. Ważne jest, aby w trudnych momentach dać choremu do zrozumienia, że nie jest sam. Proste zdania, takie jak:
- „Jestem tutaj dla ciebie”,
- „Nie musisz przez to przechodzić sam”,
mogą znacznie poprawić jego nastrój. Komunikacja oparta na empatii odgrywa kluczową rolę; dzięki niej, osoba chora może poczuć się nie tylko zrozumiana, ale także akceptowana. Również istotne jest, aby dostrzegać emocje, które jej towarzyszą. Szczerze wypowiedziane stwierdzenia, takie jak:
- „Przy mnie jesteś bezpieczny”,
- „Możesz opowiedzieć o swoich lękach”,
sprzyjają budowaniu zaufania i bliskości. Słowa wsparcia zachęcają do dzielenia się uczuciami oraz myślami, co jest niezwykle istotne dla psychicznego dobrostanu. Należy unikać składania obietnic, które mogą być trudne do dotrzymania. Lepiej jest podkreślić naszą obecność, co często stanowi ogromne wsparcie. Ważne jest również, aby zaznaczyć swoją gotowość do działania i bycia przy osobie chorej. Taki gest pozwala jej poczuć ulgę oraz otrzymać niezbędną pomoc. Takie podejście ma pozytywny wpływ na jakość życia, nawet w obliczu trudności związanych z chorobą.
Jak oferować wsparcie osobie chorej na nowotwór?
Wsparcie dla osoby zmagającej się z nowotworem odgrywa kluczową rolę w jej życiu. Wymaga to zrozumienia i empatii wobec jej potrzeb. Aktywne podejście do pomagania jest niezwykle istotne; warto zapytać, jakie formy wsparcia byłyby dla niej najcenniejsze.
Pomoc często obejmuje codzienne czynności, takie jak:
- zakupy,
- gotowanie,
- towarzyszenie podczas wizyt u lekarzy.
Obecność bliskich jest nieoceniona. Czas spędzony razem oraz szczere rozmowy mogą złagodzić lęki związane z chorobą. Zachęcanie do ruchu, jeśli pacjent ma na to siłę, również wpływa pozytywnie na jego samopoczucie. Ważne jest jednak, aby nie przejmować wszystkich obowiązków. Szanujmy autonomię chorego i dawajmy mu możliwość angażowania się w codzienne życie, co na pewno pomoże mu zachować poczucie kontroli.
Słuchanie i gotowość do wsparcia w trudnych chwilach mogą sprawić, że pacjent poczuje, iż nie jest osamotniony w swojej walce. Angażowanie pozostałych członków rodziny w proces wsparcia buduje silniejszą sieć pomocy. Każda forma wsparcia, zarówno emocjonalnego, jak i praktycznego, przyczynia się do poprawy jakości życia osoby chorej i zmniejsza uczucie izolacji. Kluczowe jest, aby to wsparcie było szczerze i dostępne w każdej chwili.
Dlaczego wsparcie bliskich jest kluczowe dla chorych na raka?

Wsparcie rodziny ma ogromne znaczenie dla osób zmagających się z rakiem. Ta ciężka choroba wiąże się z wieloma emocjami oraz obawami. Obecność bliskich znacząco wpływa na psychiczne samopoczucie pacjenta, ponieważ oferuje pomoc zarówno emocjonalną, jak i praktyczną, co sprawia, że chory czuje się bardziej bezpiecznie i akceptowany.
W momentach kryzysowych, takich jak diagnoza czy rozpoczęcie terapii, wsparcie ze strony najbliższych pomaga zredukować uczucie osamotnienia. Badania dowodzą, że osoby, które otrzymują wsparcie od rodziny, osiągają lepsze wyniki w leczeniu i są bardziej zmotywowane do dbania o swoje zdrowie.
Wsparcie emocjonalne przybiera różne formy:
- aktywne słuchanie,
- dzielenie się własnymi doświadczeniami,
- okazywanie zrozumienia.
Ważne jest, aby bliscy byli świadomi emocjonalnych potrzeb chorego, który często boryka się z lękiem, depresją lub frustracją. Należy unikać oceniania ich emocji, co mogłoby pogłębić uczucie izolacji. Codzienne gesty, takie jak towarzyszenie przy wizytach lekarskich czy wspólne zakupy, mogą w znacznym stopniu ułatwić życie pacjentowi. Przypominają one, że nie jest sam i pomagają mu odczuć kontrolę nad własnym życiem.
Zrozumienie i akceptacja ze strony bliskich stają się fundamentem zdrowej komunikacji i wsparcia, które są nieocenione w procesie leczenia i adaptacji do nowej rzeczywistości.
Jakie są potrzeby emocjonalne osób chorych na nowotwór?
Potrzeby emocjonalne osób cierpiących na nowotwór są niezwykle złożone i wymagają odpowiedniego wsparcia. Ludzie ci często pragną akceptacji oraz zrozumienia, co sprawia, że chętniej dzielą się swoimi uczuciami.
Wsparcie emocjonalne ze strony bliskich odgrywa kluczową rolę, ponieważ pozwala przełamać poczucie osamotnienia oraz lęk związany z diagnozą. Chorym zależy na poczuciu bezpieczeństwa w swoim otoczeniu i na możliwości swobodnego wyrażania emocji, bez obaw o krytykę. Nadzieja na lepsze jutro jest dla nich istotnym motywem w walce z chorobą, a pomoc rodziny może znacząco wpłynąć na jej utrzymanie.
W trakcie tego trudnego procesu często pojawiają się intensywne uczucia strachu i niepewności. Aktywne słuchanie oraz empatia ze strony najbliższych mogą skutecznie je złagodzić. Kluczowe jest podejmowanie dialogu o emocjach i umożliwienie osobie chorej otwarcia się na tematy dotyczące jej uczuć. Taki otwarty przekaz sprzyja budowaniu zaufania i bliskości.
Należy również podkreślić znaczenie psychoonkologii – dziedziny specjalizującej się w psychologicznych potrzebach pacjentów onkologicznych. Wsparcie ze strony specjalistów pomaga zarówno chorym, jak i ich bliskim lepiej zrozumieć i radzić sobie z emocjami, co w konsekwencji prowadzi do poprawy jakości życia.
Różnorodne metody terapeutyczne mogą wzmocnić tę potrzebę i umożliwić skuteczniejsze radzenie sobie z trudnymi stanami emocjonalnymi.
Jakie emocje mogą pojawić się podczas rozmowy z chorym?
Rozmowa z osobą cierpiącą na nowotwór wywołuje wiele różnorodnych emocji, zarówno u pacjenta, jak i jego bliskich. Często pojawiają się uczucia:
- smutku,
- lęku,
- strachu.
Osoba chora zmaga się z ból związanym z trudną diagnozą oraz nieuniknionymi zmianami w życiu. Taki stan rzeczy może prowadzić do poczucia bezsilności oraz osamotnienia, a także naturalnej frustracji związanej z nową rzeczywistością. Wszystko to sprawia, że ważne jest, aby pacjent miał możliwość swobodnego wyrażenia swoich emocji.
Otwarte dzielenie się przeżyciami jest istotne dla radzenia sobie z traumą i lękiem, a także może wspomagać proces leczenia. Również bliscy osób chorych przeżywają szereg trudnych emocji, dlatego kluczowe jest stworzenie przestrzeni, w której można prowadzić otwartą i empatyczną komunikację.
Zrozumienie ich sytuacji oraz okazywanie wsparcia emocjonalnego to fundament, który wpływa na obie strony. Należy być uważnym na sygnały, które mogą wskazywać na potrzeby pacjenta. Aktywne słuchanie i empatia w tym trudnym czasie mogą przynieść ulgę. Taki kontakt nie tylko wspiera chorego, ale również pomaga jego bliskim, co w rezultacie redukuje poczucie osamotnienia i buduje poczucie emocjonalnego bezpieczeństwa.
Czego unikać w rozmowie z osobą chorą na raka?
Rozmowa z osobą z chorobą nowotworową wymaga szczególnej delikatności. Niezwykle istotne jest, aby nie zranić jej uczuć i z szacunkiem podchodzić do jej doświadczeń. Unikajmy bagatelizowania trudności, a zwroty w stylu „Wiem, co czujesz” mogą być niejednokrotnie krzywdzące. Każda historia choroby to coś unikalnego, dlatego litość, choć wypowiedziana z najlepszymi intencjami, może sprawić, że chory będzie czuł się jeszcze bardziej samotny.
Obietnice, które mogą być ciężkie do dotrzymania, potrafią zwiększyć frustrację i rozczarowanie. Wypowiedzi takie jak „Wszystko będzie dobrze” mogą brzmieć pocieszająco, ale często zatracają szczerość. Lepiej być autentycznym i wyrażać swoje emocje w sposób otwarty. Ważne jest, aby unikać medycznego żargonu, który jedynie potęguje stres.
Wsparcie w rozmowie powinno skupić się na zrozumieniu emocji i obaw osoby chorej. Kluczowym elementem jest umiejętność aktywnego słuchania oraz otwartość na dialog. Buduje to zaufanie i umożliwia choremu swobodne wyrażanie negatywnych emocji, co ma ogromne znaczenie w procesie leczenia oraz emocjonalnej rehabilitacji.
Jak efektywnie słuchać chorego na raka?
Efektywne słuchanie osoby zmagającej się z rakiem odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu wsparcia emocjonalnego. Ma to znaczący wpływ na jej samopoczucie. Ważne jest, aby okazywać pełne zainteresowanie oraz empatię podczas rozmowy. Aktywne słuchanie wymaga czasu, aby głęboko zrozumieć obawy i uczucia pacjenta, co pozwala na lepsze reagowanie na jego potrzeby.
Istotnym elementem jest zadawanie otwartych pytań, które zachęcają do dzielenia się myślami i emocjami. Warto również być cierpliwym i otwartym, dając choremu przestrzeń do swobodnego wyrażania swoich uczuć, bez obaw o ocenę. Taki klimat sprzyja naturalnej ekspresji, co w znacznym stopniu redukuje napięcie.
Szczególne zainteresowanie jego słowami oraz aktywne słuchanie są nieocenione w tym trudnym okresie. Odpowiedzi pełne zrozumienia tworzą atmosferę bezpieczeństwa, co wzmacnia zaufanie. Dzięki temu aktywne słuchanie nie tylko buduje silniejsze relacje, ale także daje choremu do zrozumienia, że nie jest sam w swojej walce. To z kolei zwiększa jego motywację do stawienia czoła chorobie i tworzy solidne podstawy dla zdrowej komunikacji w przyszłości.
W jaki sposób komunikacja z chorym wspiera jego autonomię?
Komunikacja z osobą zmagającą się z nowotworem odgrywa niezwykle istotną rolę w jej poczuciu niezależności. Dzięki niej pacjent ma możliwość aktywnego uczestnictwa w swoim leczeniu oraz podejmowania kluczowych decyzji dotyczących opieki. Otwartość w rozmowie sprzyja wyrażaniu preferencji, potrzeb i obaw, co znacząco wzmacnia poczucie autonomii.
Osoba wspierająca powinna unikać:
- przejmowania decyzji za chorego,
- ingerowania w codzienne wybory.
Takie działania mogą prowadzić do poczucia bezsilności. Na szczęście, szczerość w komunikacji sprzyja lepszemu zrozumieniu przez pacjenta własnej sytuacji, co umożliwia mu aktywne zaangażowanie w proces terapeutyczny. Przykładowo, zadawanie pytań, które zachęcają do rozmowy na temat lęków związanych z leczeniem lub skutkami ubocznymi, pozwala choremu poczuć większą kontrolę nad swoim życiem.
Współpraca z personelem medycznym w planowaniu opieki powinna uwzględniać perspektywę pacjenta i respektować jego wybory, niezależnie od tego, czy są one związane z konwencjonalnymi, czy alternatywnymi metodami. Dialog bez presji oraz gotowość do aktywnego słuchania budują atmosferę zaufania.
Dzięki temu osoba cierpiąca ma możliwość swobodnego podejmowania decyzji. Taki sposób postępowania nie tylko wspiera jej samodzielność, ale także podnosi jakość życia, dając pacjentowi poczucie, że ma wpływ na swoje otoczenie. Ostatecznie, stworzenie otwartej i akceptującej atmosfery podczas rozmów z chorym jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala mu czuć się autorytetem w podejmowaniu decyzji dotyczących leczenia oraz codziennych spraw.
Jak być obecnym dla osoby chorej na raka?

Obecność w życiu osoby zmagającej się z rakiem to coś znacznie więcej niż tylko fizyczne bycie blisko. To również emocjonalne zrozumienie i dostępność. Czas oraz uwaga, które im dedykujemy, mają ogromne znaczenie. Nawet w chwili, gdy milczymy, nasza bliskość może stanowić silne wsparcie. Warto poświęcać wspólne chwile, które przynoszą ulgę w trudnych momentach. Kluczowe jest, by okazywać zainteresowanie oraz gotowość do wysłuchania. Rozmowę możemy zacząć od prostych pytań, na przykład:
- „Jak się czujesz?”,
- „Co słychać?”.
Taki dialog stwarza przestrzeń do dzielenia się emocjami. Gdy druga osoba milczy, warto po prostu usiąść obok i wykazać się cierpliwością; taka bliskość działa kojąco i sprawia, że nie czuje się ona osamotniona. Empatia oraz troska są nieodłącznymi elementami, ponieważ osoby chore często doświadczają uczucia izolacji. Istotne jest, aby jasno zaznaczyć, że nie muszą przechodzić przez to wyzwanie same. Kiedy oferujemy emocjonalne wsparcie, warto unikać utartych fraz jak „wszystko będzie dobrze”, a zamiast tego skupić się na szanowaniu ich uczuć oraz doświadczeń. Wspólne spędzanie czasu i angażowanie się w codzienne czynności, takie jak:
- zakupy,
- wizyty u lekarza.
Mogą pomóc choremu w odzyskaniu poczucia normalności i kontroli nad swoim życiem. Ponadto, rozmowa o ich potrzebach i preferencjach umacnia poczucie sprawczości. Nie możemy jednak zapominać, że opieka nad kimś chorym wiąże się również z koniecznością dbania o siebie. Bliskie osoby, które są świadome swoich emocji, mają większe możliwości, by zaoferować prawdziwe wsparcie. Bycie przy tych, którzy zmagają się z nowotworem, to długi proces, wymagający zaangażowania, cierpliwości i autentyczności.
W jaki sposób można pomóc osobie chorej na raka w codziennym życiu?
Wsparcie dla osób zmagających się z chorobą nowotworową w ich codziennym życiu jest niezwykle istotne. Taka pomoc może przybierać różne formy, które mają na celu poprawę jakości ich egzystencji. Ważne jest, aby zacząć od zapytania chorych, jakie mają konkretne oczekiwania, ponieważ tylko oni mogą najlepiej określić, gdzie potrzebują wsparcia. Dzięki temu nasza pomoc będzie mogła być lepiej dostosowana do ich indywidualnych potrzeb.
Codzienne zadania, takie jak zakupy, mogą stanowić wyzwanie dla osób chorych, dlatego warto zadbać o organizację transportu na wizyty lekarskie. Sprawność w poruszaniu się ma duże znaczenie, a obecność bliskich w trakcie konsultacji medycznych ułatwia zrozumienie diagnoz oraz strategii leczenia.
Niezwykle istotnym elementem wsparcia jest również:
- przygotowywanie zdrowych, zbilansowanych posiłków,
- gotowość do przyrządzania dań zgodnie z zaleceniami lekarzy,
- opieka nad dziećmi dla rodziców borykających się z chorobą.
Również wsparcie emocjonalne odgrywa kluczową rolę – to, że bliscy są przy chorym w trudnych momentach, daje poczucie bezpieczeństwa. Angażowanie się w rozmowy oraz wspólne spędzanie czasu może przynieść ulgę i pomóc w złagodzeniu lęków. Nie można zapominać o znaczeniu ruchu oraz aktywności fizycznej, które powinny być dopasowane do możliwości pacjenta.
Jeżeli chory ma na to siły, spacery czy lekkie ćwiczenia mogą znacznie poprawić jego samopoczucie. Istotne jest, by pacjent czuł się wspierany, ale jednocześnie miał przestrzeń do decydowania o własnym życiu, co pozwala mu na utrzymanie kontroli nad swoją sytuacją.
Jak zadbać o swoje zdrowie psychiczne, wspierając innych?
Aby zadbać o zdrowie psychiczne, warto najpierw zrozumieć swoje potrzeby oraz ograniczenia. Zawsze pamiętajmy, że wspierając innych, nie możemy zaniedbywać siebie. Odpoczynek i relaks są kluczowe dla utrzymania równowagi emocjonalnej, dlatego znajdźmy na nie czas.
Regularna aktywność fizyczna, jak:
- spacery,
- joga,
- wycieczki rowerowe,
- bieganie,
- pływanie.
doskonale wpływa na redukcję stresu oraz polepszenie samopoczucia. Ci, którzy oferują wsparcie innym, również powinni roztropnie dbać o swoje zdrowie psychiczne. Nie wahaj się poszukiwać pomocy u bliskich lub specjalistów. Konwersacje z psychologiem lub psychoonkologiem mogą dostarczyć cennych narzędzi do radzenia sobie z wyzwaniami emocjonalnymi.
Dodatkowo pomagają w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych w relacjach z osobami chorymi. Ważne jest, aby otwarcie rozmawiać o swoich uczuciach i obawach, tak samo jak udzielać wsparcia innym. Pamiętajmy również o przyjemnościach, które wspierają nasze emocjonalne dobrostan. Poświęcaj czas na aktywności, które sprawiają Ci radość.
Istotne jest rozdzielenie roli wspierającego od troski o samego siebie, aby uniknąć wypalenia emocjonalnego. Dbając o własne zdrowie psychiczne, podnosimy jakość życia, nawet w trudnych okolicznościach. Dlatego, wspierając innych, nie zapominajmy o sobie.
Jak poradzić sobie z własnymi lękami i obawami w rozmowie z chorym na raka?
Rozmowa z osobą zmagającą się z rakiem może rodzić obawy wśród jej bliskich. Aby lepiej stawić czoła tym trudnościom, warto zacząć od przyjrzenia się własnym emocjom. Zrozumienie i akceptacja swoich uczuć mają ogromne znaczenie. Wspierające słowo od rodziny czy specjalisty może być nieocenione.
Kiedy otwarcie dzielisz się swoimi lękami, budujesz zaufanie, co ułatwia rozmowę z chorym. W takich sytuacjach kluczowe jest, aby skupić się na potrzebach drugiej osoby. Ignorowanie tematu nie przynosi efektów; lepiej pokazać empatię i zrozumienie, co może pomóc w osłabieniu własnego strachu.
Aktywne słuchanie nie tylko wspiera chorego, ale również pomaga lepiej pojąć swoje emocje. Wyrażanie uczuć jest naturalne w obliczu trudnych sytuacji i otwiera drzwi do głębszej komunikacji. Zaniedbywanie lęków i unikanie rozmów na ten temat nie przynosi żadnych korzyści.
Stworzenie atmosfery szczerości i otwartości sprzyja wspólnemu radzeniu sobie z niepewnością. Akceptując swoje emocje oraz aktywnie wspierając chorego, obie strony mogą odczuć pozytywne zmiany, co dodatkowo wzmacnia więź w tych trudnych momentach.
Jak edukacja wpływa na komunikację z osobą chorą na raka?
Edukacja odgrywa kluczową rolę w interakcji z osobami zmagającymi się z rakiem. Posiadanie wiedzy na temat choroby, metod leczenia oraz emocjonalnych potrzeb pacjentów umożliwia nawiązywanie bardziej empatycznych relacji. Osoby z wykształceniem w dziedzinie onkologii mają lepsze zrozumienie sytuacji chorych, co pozwala im unikać powszechnych błędów w komunikacji. Zrozumienie:
- symptomów,
- skutków ubocznych terapii,
- emocjonalnych potrzeb.
może być kluczowe do stworzenia komfortowej atmosfery do rozmowy. Dzięki temu możliwość udzielania wsparcia przez bliskich staje się bardziej efektywna, co z kolei daje pacjentom poczucie zrozumienia i akceptacji. Znajomość zagadnień związanych z rakiem oraz umiejętność adaptacji komunikacji do stanu psychicznego chorego mogą znacząco zmniejszyć uczucie lęku i niepewności, które często towarzyszą tej chorobie. Właściwa edukacja sprzyja również formułowaniu przemyślanych pytań i prowadzeniu rozmów, które zachęcają do otwartości. Taki styl komunikacji umożliwia pacjentom swobodne dzielenie się swoimi obawami i nadziejami.
Wykorzystanie wiarygodnych źródeł informacji w dialogu przyczynia się do poprawy jakości życia psychicznego chorych. Kluczowe jest, aby komunikacja była oparta na empatii i zrozumieniu, dzięki czemu pacjent czuje się bardziej zaopiekowany i mniej samotny w trudnych chwilach. Edukacja dotycząca psychoonkologii, która skupia się na psychologicznych aspektach nowotworów, wzmacnia umiejętności bliskich w udzielaniu wsparcia. Posiadanie takiej wiedzy pozytywnie wpływa na budowanie relacji, a także poprawia komunikację i ułatwia podejmowanie kluczowych decyzji dotyczących leczenia. Ostatecznie edukacja staje się podstawą do skutecznej i pełnej empatii komunikacji z osobą chorą na raka.